Unang isinumite at inilahad ito ng Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika) sa “NATIONAL FORUM ON THE LANGUAGE OF TEACHING AND LEARNING IN THE PHILIPPINES” ng Departamento ng Edukasyon noong Pebrero 22, 2021. Ngayong Marso 2021 ay inadopt na rin ito ng Pambansang Samahan sa Linggwistika at Literaturang Filipino (PSLLF) at ng Propesyunal na Asosasyon ng Mga Tagapagtaguyod ng Salin (PATAS), at aming magalang na isinusumite sa Committee on Basic Education and Culture ng Kongreso para sa pagdinig na isinagawa ngayong 19 Marso 2021.
~~~
Buod ng Posisyong Papel: Bago pa ang implementasyon ng K to 12 ay marami nang problema ang sistemang pang-edukasyon ng bansa. Dahil wala namang sapat na pondong ibinuhos para sa repormang pang-edukasyon (lalo na sa materyal-panturo, pagsasanay ng mga guro, at dagdag-sweldo mismo ng mga guro), hindi talaga naging epektibo ang implementasyon ng K to 12, kasama na ang MTB-MLE. Maraming kongkretong repormang kinakailangang ipatupad para maging matagumpay ang MTB-MLE kung itutuloy man ito, kasama na ang pagbubuhos ng sapat na resorses para sa MTB-MLE, dagdag-sahod ng mga guro, at dagdag-pondo para sa lahat ng programang pang-edukasyon, at agarang pagsasabatas ng House Bill 223 at Senate Bill 1838 (Filipino at Panitikan sa Kolehiyo).
~~~
Rebyu ng K to 12: Panimulang Hakbang sa Pagtugon sa Mga Kakulangan
Sinusuportahan ng Tanggol Wika ang proseso ng pagrerebyu sa K to 12. Nararapat isakatuparan ang gayong gawain upang maidokumento ang mga kakulangan sa materyal na panturo, pasilidad, guro atbp. na ibinunga ng kulang-sa-paghahandang imposisyon ng K to 12 mula noong 2013, at matiyak na ang mga kakulangang iyon ay mapupunan at matutugunan sa lalong madaling panahon. Dapat ding maging bahagi ng pagrerebyu sa K to 12 ang labor impact o ang mabigat na epekto nito sa mga guro at iba pang manggagawa sa sektor ng edukasyon na nawalan o nalipat ng trabaho, at/o nabawasan ang kita, at/o nadagdagan ang trabaho dahil sa pagpapataw ng bagong kurikulum sa kolehiyo.
Kaugnay nito, dapat obligahin ng Kongreso at Senado ang Commission on Higher Education (CHED) na ilabas at isapubliko ang lahat ng datos na kanilang natipon ng sa pamamagitan ng CHED memorandum na may petsang Hulyo 30, 2019, na nag-aatas sa mga presidente ng mga unibersidad na magsumite ng ulat tungkol sa mga gurong nagtuturo ng Filipino at Panitikan sa kolehiyo simula School Year 2019-2020.
Kailangan namang obligahin din ng Kongreso at Senado ang Departamento ng Edukasyon (DepEd) na ilabas at isapubliko ang lahat ng datos tungkol sa National Achievement Test (NAT), exit assessment atbp. mula 2013 hanggang kasalukuyan.
Nararapat din na magsagawa ang Kongreso at Senado ng mga inspeksyon ng pasilidad ng mga publikong paaralan sa buong bansa upang lalo nilang makita at maramdaman ang lala ng kakulangan sa mga materyal, pasilidad atbp. na ibinunga ng K to 12.
Karagdagang datos din na kailangang tipunin at suriin ang mga bagong pangangailangang nilikha ng edukasyon sa panahon ng pandemya, at kung natutugunan ba nang sapat ang mga ito – mula sa pangangailangan para sa mabilis na internet (na kailangan sa interaksyon sa pagitan ng mga estudyante at ng mga guro) hanggang sa educational gadgets at materyal-panturong akma sa realidad ng “bagong normal” lagpas pa sa mga printed na modyul.
Mga Konsultatibong Asembliya sa K to 12: Kinakailangan
Isang matingkad na aral na dapat matutuhan sa imposisyon ng K to 12, ang pagtitiyak na anumang pagbabago sa sistemang pang-edukasyon ay kinakailangan munang sumailalim sa malawakan at demokratikong konsultasyon. Hindi naisakatuparan ang gayong konsultasyon bago ipataw ang K to 12, kaya nga dumating sa punto na walong (8) kasong kontra-K to 12 ang isinampa ng iba’t ibang grupo at sektor sa Korte Suprema. Balido at wasto ang karamihan sa mga puna at kritisismo ng mga pangkat na ito sa K to 12, gaya ng makikita sa realidad sa maraming paaaralan ngayon. Samakatwid, anumang proseso ng pagrerebyu sa K to 12 ay kailangang maging malawakan at demokratiko. Sa ganitong diwa, hinihiling namin sa Departamendo ng Edukasyon, CHED, Kongreso at Senado na magsagawa ng mga konsultatibong asembliya sa iba’t ibang bahagi ng bansa, upang matiyak na ang tinig ng iba’t ibang sektor na apektado ng K to 12 ay maririnig na.
Pagsasaayos ng MTB-MLE Tungong Progresibong Patakarang Pangwika
Kaugnay naman ng MTB-MLE, hinihikayat namin ang Departamento ng Edukasyon, Kongreso at Senado na isagawa muna ang ganap at buong pagrerebyu sa K to 12, at gawing bahagi ng rebyung iyon ang pagrerebyu sa MTB-MLE.
Marami-raming bagay na dapat isaalang-alang kaugnay ng MTB-MLE, gaya ng mga sumusunod:
1) sa maraming multinggwal na lugar sa bansa, walang malinaw na gabay sa paano pipiliin ang dominanteng mother tongue (MT) na gagamitin sa bawat klase o paaralan kaya madalas ay nagiging arbitraryo ang pagpili;
2) kulang ang materyal na panturo para sa MTB-MLE at may mga ulat din hinggil sa mga materyal na hindi akma sa sitwasyon ng mga partikular na paaralan (halimbawa’y teksbuk na Cebuano na hindi magagamit kahit sa maraming bahagi ng Mindanao na ibang varayti ang wika);
3) walang sapat na kahandaan at kasanayan ang marami-raming guro sa elementarya, para sa epektibong pagsasakatuparan ng MTB-MLE, at wala rin namang sapat na pagsasanay na naibibigay sa kanila;
4) sa Konstitusyon ng bansa, auxiliary medium of instruction o pantulong na wikang panturo ang mga wikang rehiyunal (sa halip na tanging wikang panturo gaya ng layunin ng MTB-MLE sa Grades 1-3);
5) sa balangkas ng kasalukuyang MTB-MLE, humigit-kumulang 20 wika lamang ang itinuturing na MT.
Kung magdesisyon ang Departamento ng Edukasyon na ituloy pa rin ang MTB-MLE, nararapat na isaalang-alang ang mga nabanggit na.
Bukod dito, dapat ding tiyakin na magkakaroon ng sapat na pondo para sa pagsasanay ng mga guro at para sa mga materyal na panturo sa MTB-MLE, hindi lamang para sa 20 wika, kundi para sa mas marami pang wika sa buong bansa – sa ideyal na sitwasyon, para sa lahat ng mga wika ng mga estudyante (ideyal pero maaaring hindi praktikal sa konteksto ng kakulangan sa badyet at personnel sa sector ng edukasyon ng ating bansa).
Gayundin, ang MTB-MLE sa Grades 1-3 ay dapat magsilbing tulay sa swabeng transisyon tungo sa paggamit ng wikang Filipino – ang wikang pambansa – bilang pangunahing wikang panturo mula Grade 4, lalo pa at may ilang maliliit na pangkat na pinopondohan ng mga dayuhang entidad na ginagawang kasangkapan ang MTB-MLE upang ilayo sa halip na ilapit sa wikang pambansa, ang marami-raming mamamayan ng Pilipinas. Sa kanilang mga maniobra ay ginagawang lunsaran ang MTB-MLE para lumundag ang mga estudyante mula katutubong MT tungong dayuhang wikang English, sa halip na tumulay papunta sa wikang pambansa.
Hindi dapat pabayaang maghasik ng pagkakahati-hati ang mga elementong ito na ikinukubli ang kanilang imperyalismong lingguwistiko sa tabing ng maskara ng paimbabaw (superficial) na pagsuporta sa MTB-MLE.
Dapat linawin at patatagin ang dinamikong ugnayan ng mga wika ng Pilipinas at ng wikang pambansa. Ang deklaradong layunin ng MTB-MLE ay pabilisin at paunlarin ang pag-unawa ng mga estudyante sa mga aralin, gamit ang MT.
Sa konteksto ng patakarang pangwika sa Konstitusyon, mula sa MT ay inaasahang mabilis na matututo o mapalalawak pa ang pagkatuto ng mga estudyante sa wikang pambansa na unti-unting magiging pangunahing wikang panturo mula Grade 4, habang nananatili pa ring wikang pantulong sa pagtuturo ang mga MT (kung kinakailangan pa).
Ang paglakas ng mga wikang katutubo sa Pilipinas sa pamamagitan ng maayos na implementasyon ng MTB-MLE ay makapag-aambag din sa pagpapalakas ng wikang pambansa, kaugnay ng binabanggit ng Konstitusyon sa elaborasyon ng wikang Filipino salig sa mga umiiral na wika ng bansa.
Reoryentasyon ng Nilalaman ng K to 12: Mula sa Pagpapalakas ng Wikang Pambansa Tungo sa Kompleto at Holistikong Makabayang Edukasyon
Sa konteksto ng lipunang Pilipino na pinapalaya pa lamang kaniyang sarili sa neokolonyalismo sa wika, kultura at iba pang aspekto, dapat lamang na tiyakin na ang patakarang pangwika ay magpapalakas din sa wikang pambansa na magiging kalasag sa mapangwasak na daluyong ng pangingibabaw ng mga dayuhan, at magiging instrumento rin para sa pambansang pagkakaisa at kohesyong panlipunan (social cohesion) na pawang mahalagang sangkap sa pagpapaunlad ng bansa – mula sa mabilis na komunikasyon at diskursong pambansa at malalim at malawak na mga pananaliksik na nakaugat sa mga realidad ng Pilipinas, tungo sa mabilis na pagsasabalikat ng mga planong pangkaunlaran na nakabatay sa pangangailangan ng mga mamamayan ng bansa.
Ang mga ganitong layuning pang-edukasyon ay sinasalamin ng bisyon ng mga nagbalangkas ng Konstitusyong 1987 na kanilang inilahad sa deliberasyon ng Constitutional Commission noong 1986. Binigyang-diin ni Commissioner Wilfrido Villacorta ang pangmatagalang direksyon ng paglinang ng sariling wika ng bansa, sa kanyang pag-iisa-isa sa mga layunin ng ating patakarang pangwika: “Fourth, preservation and development of cultural resources and institutions with their realization that culture can help build a democratic society. Fifth, genuine development of the national language in order to accelerate the collective participation of the Filipino people in socio-economic development and nation building.”
Direkta namang inilahad ni Commissioner Ponciano Bennagen ang matibay na koneksyon ng mga layuning pangkaularan ng Konstitusyon at ng probisyong pangwikang nakapaloob dito: “We are also saying that the State shall foster creative and critical thinking; broaden scientific and technological knowledge; and develop a self-reliant and independent economy to industrialization and agricultural development. We have also said earlier that we shall have a consultative government and that people’s organizations shall be protected in terms of their right to participate more fully in the democratic processes. In all of these, we need to have a unifying tool for communication which is, of course, Filipino…”
Ang makabayang adyenda sa edukasyon ang siyang dapat maging lunsaran ng mas malawak na proseso ng pagbubuo ng kompleto at holistikong makabayang edukasyon. Sa ilalim ng ganitong balangkas, dapat tiyakin na ang nilalaman ng bawat asignatura, kurso, at programa ay makatutulong sa paghuhubog ng mga mamamayang may malalim na pag-unawa sa mga realidad at suliranin ng kanilang lokal at pambansang komunidad, at may sapat ding kasanayan upang makapag-ambag sa pagpapabuti ng buhay ng mga kapwa Pilipino at pagpapaunlad ng bansa at sangkatauhan. Samakatwid, mainam na panimulang hakbang sa prosesong ito ang pagtitiyak na ang mga likas na espasyo ng makabayang kamalayan sa kurikulum – mula sa asignaturang Philippine History/Kasaysayan ng Pilipinas sa junior high school, Filipino, Panitikan, at Philippine Government & Constitution subjects sa kolehiyo – ay hindi mawawala. Sa ganitong diwa ay nananawagan din kami sa Departamento ng Edukasyon na suportahan ang agarang pagsasabatas ng House Bill 223 at Senate Bill 1838 (Filipino at Panitikan sa Kolehiyo). Ipinapanawagan din sa Departamento ng Edukasyon ang muling pagkakaroon ng bukod na asignaturang Philippine History sa junior high school.
Bilang pagbibigay-diin sa pokus ng forum sa araw na ito, naninindigan ang Tanggol Wika, PSLLF, at PATAS na kung magdesisyon ang Departamento ng Edukasyon, Senado, at Kongreso na ituloy ang MTB-MLE, mainam na maisakatuparan ang mga sumusunod:
- Mula sa MTB-MLE, dapat tiyakin na unti-unting mas mapapalapit sa wikang pambansa/Filipino ang mga estudyante – na hindi naman mahirap sapagkat “magkakamag-anak” sa bokabularyo at estruktura ang halos lahat ng mga wika ng bansa – sa halip na palayo sa Filipino o palapit sa English lamang.
- Maglabas ng rebisadong kompetensi para sa MT na nasa wikang Filipino at iba pang wika ng Pilipinas (sa halip na English).
- Maging konsultatibo at demokratiko sa proseso ng pagpili ng dominanteng MT sa bawat paaralan (mas mainam nga kung bawat klase).
- Maglaan ng sapat na tulong-remedyal sa mga estudyanteng ang MT ay kaiba sa dominanteng MT sa kanilang paaralan o klase (sa ibang bansa’y may personal na tutor ang mga estudyanteng ganito ang sitwasyon para mabilis silang matulungan at ma-integrate sa kanilang paaralan o klase).
- Magdebelop ng mga materyal-panturo na direktang nakaugat sa mga realidad ng bawat komunidad, at na sinulat ng mga team na may dinamikong kombinasyon ng mga eksperto sa nilalaman, eksperto sa wika, at mga gurong aktwal na nagtuturo sa mga paaralang gagamit/gumagamit ng materyal na dinebelop/dinedebelop.
- Resolbahin ang lahat ng kakulangan sa materyal-panturo at tiyakin na may regular at sapat na pagsasanay para sa lahat ng guro bago sumabak sa pagtuturo ng MT at pagtuturo gamit ang MT.
- Gawing open-access/publicly-available ang lahat ng aprubadong materyal-panturo upang mabilis na makapagpalitang-ideya ang mga gumagawa ng materyal-panturo at upang mabilis ding makatulong ang mga eksperto sa patuloy pang pagpapabuti ng mga materyal-panturo.
- Magkaroon ng teaching assistants ang mga klase mula Grades 1-3 man lamang, upang higit na matulungan ang bawat estudyante sa pagkatuto sa bawat asignatura.
- Ilakad ang satsat (walk the talk): manguna ang Departamento ng Edukasyon at iba pang ahensya ng gobyerno, sa paggamit ng wikang Filipino at iba pang wika ng Pilipinas sa lahat ng opisyal na korespondensya, dokumento, pulong, asembliya, forum, pagdinig (hearing), kumperensya atbp.
- Isabatas ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino at Panitikan – mga balwarte ng wikang pambansa at ng iba pang wika ng Pilipinas sa antas tersyarya – hanggang kolehiyo, sa pamamagitan ng agarang pag-aksyon sa House Bill 223 at Senate Bill 1838.
- Itaas sa 4-6% man lamang ng GDP ang badyet para sa edukasyon ng Pilipinas –alinsunod sa UNESCO education strategy 2014-2021 – at tiyakin na maitaas din sa lebel na maihahambing na sa mga iba pang kagayang propesyon ang sweldo ng mga guro sa bansa.
- Magkaroon ng regular at 100% diseminasyon ng lahat ng datos/resulta ng National Achievement Test (NAT) at iba pang mga porma ng estandardisadong eksamen, assessment, ebalwasyon atbp. sa website ng Departamento ng Edukasyon, upang matulungan ang mga mananaliksik na regular na imonitor ang sitwasyong pang-edukasyon, at pag-aralan din kung kinakailangan pa ba ng pagsasagawa ng mga estandardisadong eksamen o baka may mga alternatibong panukat naman sa progreso ng mga estudyante.
Related further readings:
“Neoliberal Restructuring of Education in the Philippines: Dependency, Labor, Privatization, Critical Pedagogy, and the K to 12 System” in Asia-Pacific Social Science Review 16 (1): 80-110. http://apssr.com/wp-content/uploads/2018/03/6.Research-Article_SanJuan-070416.pdf
“Kaisipang Nasyonalista at Teoryang Dependensiya sa Edukasyon: Ideolohikal na Kritik ng Programang K to 12 ng Pilipinas” in Malay 26 (1): 96-120. https://ejournals.ph/article.php?id=8048
~~~
Tanggol Wika 